Belastingen zijn gedwongen bijdragen van de burger aan de gemeente. De opbrengsten komen in de algemene middelen van de gemeente, waardoor ze voor een uiteenlopend aantal doelen kunnen worden ingezet. Een uitzondering hierop vormen de rioolheffingen en de afvalstoffenheffing. Dit zijn algemene belastingen, maar de opbrengsten mogen alleen ingezet worden om de kosten te dekken die de gemeente voor het rioolstelsel en het inzamelen van afvalstoffen maakt.
Een gemeente mag alleen de belastingen heffen die in de wet zijn opgenomen. In veel gevallen heeft de wetgever de bevoegdheid nader ingekaderd door de belastingplicht en de grondslagen en heffingsmaatstaven in de wettekst op te nemen. Voor zover de wetgever dat niet heeft gedaan resteert er voor de gemeenten nog een (beperkte) vrijheid om dat zelf in te vullen.

Beleid tarieven
Uitgangspunt voor de tariefsvoorstellen is de beleidslijn vastgelegd in de nota lokale heffingen en in ons collegeprogramma, waarin we hebben afgesproken om belastingen met niet meer dan de inflatie te verhogen.

Overzicht tarieven en Opbrengsten

Bedragen zijn in duizenden euro's

(*) opbrengst onroerende-zaakbelastingen inclusief aandeel ondernemersfonds
(**) opbrengst ná kwijtschelding. De cijfers rioolheffing en afvalstoffenheffing zijn inclusief de tariefsvoorstellen 2019, die verwerkt worden in de eerstvolgende begrotingswijziging 2019
(***) het betreft de inkomsten exclusief off-street parkeren (garages).

Overzicht opbrengstontwikkeling belastingen

Bedragen zijn in duizenden euro's

De afvalstoffenheffing en de rioolheffing zijn bestemmingsbelastingen en gebonden aan een opbrengstnorm. Deze zijn daarom niet meegenomen in dit schema.

Verbonden partijen
Bijdrage aan de Belastingsamenwerking gemeenten en hoogheemraadschap Utrecht (BghU): 6,974  miljoen euro

Toelichting op de tarieven en opbrengsten

Onroerende-zaakbelastingen
Utrecht is een groeiende stad met veel bouwactiviteiten. We gaan in de Begroting 2019 uit van een extra opbrengst als gevolg van areaalontwikkeling van 1,000 miljoen euro. We houden daarbij rekening met  de omstandigheid dat er bij niet-woningen in de regel eerst een bestaand gebouw gesloopt wordt, de grondwaarde vervolgens resteert, waarna in de jaren erna het gebouw tegen de volle nieuwbouwaarde aan het areaal kan worden toegevoegd.

De areaalontwikkeling is moeilijk te ramen omdat deze afhangt van de bouwproductie en de maand van oplevering.

De waardeontwikkeling voor het jaar belastingjaar 2019, waardepeildatum 1 januari 2018, volgt in het najaar 2019 als de BghU de herwaardering (grotendeels) heeft afgerond. Op dat moment worden ook de tarieven 2019 berekend.

Conform de financiële spelregels in het coalitieakkoord wordt de opbrengst van de OZB met ingang van het belastingjaar 2019 gecorrigeerd voor de werkelijke inflatieontwikkeling over het voorgaande jaar. Dit betekent een aanvullende tariefstijging van 1,5%. Dit resulteert in een stijging van de opbrengst van 1,500 miljoen euro.

Het overige deel  van de stijging van de opbrengst is het gevolg van de reguliere inflatoire verhoging van de belastingopbrengst.

Rioolheffing

Toelichting kostendekkendheid
Alle eigenaren van een perceel dat is aangesloten op het gemeentelijk rioleringsstelsel betalen een vast bedrag aan rioolheffing. Daarnaast betalen gebruikers die meer dan 250 m3 water afvoeren een gebruikersbelasting afhankelijk van de afgevoerde hoeveelheid water. De opbrengst van de rioolheffing wordt gebruikt om invulling te geven aan de volgende gemeentelijke zorgplichten en taken:

• een veilige inzameling en transport van afvalwater naar de zuivering, zonder risico’s voor bewoners of het milieu (zorgplicht afvalwater);
• het zodanig opvangen en verwerken van hemelwater (regenwater), dat wateroverlast wordt voorkomen (zorgplicht hemelwater);
• het voorkomen en verminderen van structurele grondwateroverlast door te hoge grondwaterstanden in de openbare ruimte (zorgplicht grondwater);
• het samen met de waterschappen realiseren van veilig, gezond en aantrekkelijk oppervlaktewater waarlangs het goed wonen, werken en recreëren is.

De ontwikkeling van de rioolheffingen volgt de kostenontwikkeling van de gemeentelijke rioleringsactiviteiten. De programmering van deze activiteiten is vastgelegd in de Nota Watertaken 2016-2019. Deze nota is vastgesteld op 25 juni 2015 door uw gemeenteraad.
Sinds 2013 is het tarief voor grootverbruik en voor eigenaren volledig kostendekkend. Sinds 2012 wordt 28,6% van de veegkosten gedekt uit de rioolheffing.

Het opleggen van aanslagen rioolheffingen verloopt zonder problemen. De splitsing in rioolaansluitrecht van eigenaren (naar een vast bedrag) en een rioolafvoerrecht van gebruikers (naar bedragen per kubieke meter afvalwater) is breed geaccepteerd.

De kosten en opbrengsten 2019 zijn gebaseerd op de te verwachten tarieven 2019. De begroting zal bij de eerstvolgende mogelijkheid worden aangepast, na de definitieve besluitvorming over de tarieven 2019.

Afvalstoffenheffing

Kosten x €1.000

Toelichting kostendekkendheid
De gemeente heeft de wettelijke plicht om zorg te dragen voor het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen. De gemeente brengt afvalstoffenheffing in rekening aan de gebruiker van een perceel voor de verwijdering en verwerking van huishoudelijk afval. De afvalstoffenheffing is volledig kostendekkend.

In 2019 verwachten we voor 151.247 objecten afvalstoffenheffing te kunnen heffen, terwijl de verwachting is dat voor 13.000 huishoudens kwijtschelding verleend zal worden. In 2018 waren deze aantallen respectievelijk 147.049 en 13.000.

Voor 2019 is besloten om het tarief voor een eenpersoonshuishouden met minder dan de index te laten stijgen en het tarief voor een meerpersoonshuishouden met meer dan de index te laten stijgen. Hiermee wordt gestand gedaan aan de afspraak om een verschil van € 50 te hanteren tussen het tarief voor eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens. Met handhaving van 100% kostendekkendheid is nagenoeg geen onttrekking aan de reserve noodzakelijk.

De kosten en opbrengsten 2019 zijn gebaseerd op de te verwachten tarieven 2019. De begroting zal bij de eerstvolgende mogelijkheid worden aangepast, na de definitieve besluitvorming over de tarieven 2019.

Hondenbelasting
De houder van een hond betaalt hondenbelasting. Het houden van blindengeleidehonden en andere honden met een specifieke functie is vrijgesteld van de belasting. De belasting geldt per hond. Kennels kunnen in aanmerking komen voor een apart kenneltarief, onafhankelijk van het aantal honden.

Tarieven
De tarieven zijn verhoogd met het inflatiecijfer. De tarieven zijn zo bepaald dat na deling door twaalf een bedrag resteert dat op twee decimalen nauwkeurig wordt afgerond. Dit in verband met de mogelijkheid om bij begin of einde van de belastingplicht in een kalenderjaar de belasting te heffen over het aantal hele maanden dat de belastingplicht dat jaar duurt.

We gaan uit van een belastingbestand van (afgerond) 9.000 honden. Het aantal honden in Utrecht is gelet op de omvang van de stad laag. Dat is te verklaren door het feit dat Utrecht relatief veel huishoudens kent, waaronder studenten, die in het algemeen weinig tot geen honden houden. Het bestand wordt actueel gehouden door elk jaar ongeveer 20.000 adressen te controleren. De controle vindt elk jaar in een ander deel van de stad plaats, zodat na verloop van een aantal jaren elk huishouden is gecontroleerd.

Toeristenbelasting
Personen van buiten de stad die in Utrecht overnachten in een hotel, B&B of een andere betaalde gelegenheid betalen toeristenbelasting. De belasting is een vast percentage van de overnachtingsprijs en wordt door de logies biedende ondernemer ingehouden en aan de gemeente afgedragen. We zien een toegenomen belangstelling voor onze stad, waardoor de opbrengst van de toeristenbelasting stijgt.

In Utrecht neemt, overeenkomstig de landelijke trend, het toerisme sterk toe. We zien deze trend de afgelopen jaren al ontstaan, maar in 2017 versnelt de ontwikkeling voor wat betreft de toeristenbelasting. Waar we aanvankelijk bij de begroting uitgingen voor dat jaar van een opbrengst van 1,641 miljoen euro, werd een opbrengst gerealiseerd van 2,814 miljoen euro.

Gelet op de trend in stijging van het aantal toeristen en een toename in het aantal hotelbedden is een hogere opbrengst van 0,700 miljoen reëel. Bij de raming van de toeristenbelasting is nog niet de verwachte (toekomstige) uitbreiding van hotelbedden verwerkt. Hier geldt het voorzichtigheidsbeginsel. Als de economie tegenzit kan bijvoorbeeld de bezettingsgraad van de kamers snel afnemen.

We hebben geen inzicht in het aantal overnachtingen en de overnachtingsprijs. De hoteliers rapporteren de omzet. Aan de hand van de opbrengst op basis van de omzet extrapoleren wij de opbrengsten voor het komend jaar.

De verwachting is gerechtvaardigd dat voor 2019 en verder de inkomsten uit toeristenbelasting aanzienlijk hoger liggen dan in 2018. Dat komt doordat het aantal toeristen toeneemt. Daarbij speelt tevens mee dat het aantal hotelbedden is toegenomen en verhuringen via Airbnb toenemen.

Daarnaast is in het coalitieprogramma afgesproken dat uw raad wordt voorgesteld om het tarief met één procent te verhogen tot 6%. Daarmee wordt een meeropbrengst behaald van 0,580 miljoen euro.

Precariobelasting
Precariobelasting wordt geheven voor het hebben van voorwerpen op, onder of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Het gaat bijvoorbeeld om uithangborden en terrassen. Ook voor bouwterreinen op gemeentegrond wordt in het kader van inname openbare grond precario geheven.

Tarieven
De tarieven zijn verhoogd met het inflatiecijfer.

Parkeerbelastingen
De baten van parkeerbelastingen hebben betrekking op:

• baten automaten kortparkeren op straat
• baten vergunningen straatparkeren

In de Voorjaarsnota 2018 zijn de meerjarige beschikbare middelen verwerkt waardoor de begrote parkeerbelastingen in 2019 hoger zijn:

• verhoging tarief kortparkeren op straat (+10%)
• verhoging tarief bewonersvergunningen in zones A1 en A2 (+20%)
• verhoging tarief zakelijke vergunningen in zones A1 en A2 (+15%)

Daarnaast worden de parkeerbelastingen jaarlijks met het inflatiecijfer bijgesteld.

Bedrijveninvesteringszone
Utrecht kent één Bedrijveninvesteringszone (BIZ). Deze BIZ is gevestigd op de Woonboulevard. De aldaar gevestigde ondernemers betalen een belasting, waarvan de opbrengst door de gemeente weer wordt doorgestort aan een door deze ondernemers opgerichte vereniging die daarmee investeringen pleegt in het openbare gebied.

Kwijtschelding
Inwoners kunnen kwijtschelding krijgen voor hun belastingaanslagen. Kleine ondernemers kunnen ook kwijtschelding krijgen, maar alleen voor de belastingaanslagen die zij als privépersoon ontvangen. Bedrijven komen niet voor kwijtschelding in aanmerking. Kwijtschelding is mogelijk voor de onroerende-zaakbelasting, de rioolheffing voor het eigenarengedeelte, de afvalstoffenheffing en de hondenbelasting voor ten hoogste twee honden.
De normen voor kwijtschelding worden landelijk vastgesteld. Gemeenten mogen zelf kiezen of ze de bijstandsnorm op 90% of 100% stellen. De gemeente Utrecht kiest voor 100% , waarmee de meest ruime kwijtscheldingsnorm wordt gehanteerd.
Voor de afvalstoffen- en rioolheffing geldt dat de bedragen voor kwijtschelding zijn gebaseerd op de verwachte tarieven in 2019.

Het kwijtscheldingsbeleid is door uw raad op 13 december 2012 vastgesteld.

Als van tevoren duidelijk is dat kwijtschelding wordt verleend, wordt er overgegaan tot automatische kwijtschelding.

Bedragen zijn in duizenden euro’s

Oninbaar
Van oninbaarheid is sprake als een belastingschuldige wel moet betalen, maar invordering op de gebruikelijke wijze in de praktijk niet (meer) mogelijk is. Dat doet zich bijvoorbeeld voor als de belastingschuldige failliet is gegaan of de belastingschuldige vertrokken is zonder dat de nieuwe verblijfplaats bij de invorderingsambtenaar bekend is.

De oninbaarheid rioolheffing is op basis van de jaarstukken 2017 omhoog bijgesteld.

De oninbaarheid voor de parkeerbelastingen is op 0,025 miljoen euro gesteld. Dat is aanmerkelijk lager dan het bedrag 2018. Dit verschil is te verklaren doordat in 2018 ook de naheffingsaanslagen waren meegeteld die wel waren opgelegd, maar die door seponering of anderszins niet betaald worden. Per 2019 nemen we alleen de zuivere juridische oninbaarheid op.