Het aanvragen van een paspoort of een rijbewijs of een vergunning om een dakkapel te bouwen en het sluiten van een huwelijk zijn voorbeelden van dienstverlening die aan individuele burgers wordt verleend. Met retributies kan de gemeente (een deel van) de kosten die gemaakt worden met de dienstverlening verhalen op de burger die om de dienstverlening vraagt.

Retributies zijn leges, gelden of rechten. De legesverordening is de meest algemene verordening. Hieronder vallen onder meer de aanvragen voor paspoorten en rijbewijzen en het sluiten van een huwelijk. De leges voor de aanvraag van een omgevingsvergunning is ondergebracht in een aparte verordening. Met de brug- schut- en havengelden en de marktgelden vraagt de gemeente een vergoeding voor de kosten van het bedienen van de bruggen en schutten, het gebruik van de havens en het mogelijk maken van de markten in de stad. De rechten begraafplaatsen zien op de kosten die de gemeentelijke begraafplaatsen oproepen.

De Gemeentewet vereist dat de begrote opbrengsten van de retributies de begrote kosten niet overstijgen. Deze opbrengstlimiet geldt voor de verordening als geheel. Dat houdt in dat binnen een verordening sommige tarieven meer dan honderd procent mogen zijn, terwijl andere minder dan honderd procent kostendekkend zijn.

Beleid tarieven
Uitgangspunt is maximale kostendekkendheid per verordening. Wettelijke maxima, onder meer bij de reisdocumenten, en marktverhoudingen kunnen aanleiding geven tot een kostendekkendheid van minder dan 100%. Voor zover tarieven minder dan 100% kostendekkend zijn, wordt dat toegelicht.

Toelichting op de tarieven

Leges Bewoners en bestuur

Toelichting kostendekkendheid
Publiekszaken kent relatief veel dienstverlening waarvan het in rekening te brengen tarief aan een wettelijk maximum is gebonden, zoals de paspoorten en de rijbewijzen. Publiekszaken werkt hard aan het aanbieden van de dienstverlening tegen lagere kosten. Veel producten vereisen echter een minimaal aantal handelingen die bovendien worden voorgeschreven door wet- en regelgeving. Dat beperkt de mogelijkheid om op deze producten grote kostenreducties te bewerkstelligen.

Leges huwelijk en partnerschap

De hoogte van deze leges is niet gebonden aan een wettelijk maximum. Dat houdt in dat de tarieven in beginsel vrij kunnen worden vastgesteld. We hebben in Utrecht verschillende tarieven voor huwelijken en partnerschappen onder meer afhankelijk van tijdstip en plaats. Uitgangspunt is dat de totale kosten worden gedekt uit de totale legesopbrengsten. De kostendekkendheid wordt bepaald door de directe kosten en toegerekende kosten.
Deze kosten zijn onder meer afhankelijk van de directe personeelskosten ( aantal en salarisschalen van de medewerkers die zich bezig houden van het aanbieden van deze dienstverlening), de tijd die aan de huwelijkskandidaten besteed wordt in aanloop naar het huwelijksmoment en de locatie waar het huwelijk voltrokken wordt. Daarnaast zijn er ook andere kosten zoals huisvestingskosten, informatiseringskosten, materialen en overhead die mogen worden toegerekend. In Utrecht zijn relatief veel huwelijken zogenoemde baliehuwelijken (53%). Daarvoor wordt in onze gemeente één, relatief laag tarief geheven.

Uittreksels / afschriften

Toelichting kostendekkendheid
We hebben verschillende tarieven voor deze dienstverlening.Een deel van deze tarieven kunnen we zelf vaststellen ( uittreksel BRP) en sommige worden door het Rijk voorgeschreven (Verklaring omtrent het Gedrag). De leges zijn opgebouwd uit de kosten die de gemeente moet maken voor deze dienstverlening. Uitgangspunt is dat de totale kosten worden gedekt uit de totale legesopbrengsten.

Leges Rijbewijzen

Toelichting kostendekkendheid
Voor deze tarieven geldt een door het Rijk vastgesteld maximumtarief.
Zolang er nog geen maximale kostendekkendheid is, hanteert Utrecht de maximaal toegestane tarieven.

Leges reisdocumenten

Toelichting kostendekkendheid
Voor deze tarieven geldt een door het Rijk vastgesteld maximumtarief.
Utrecht hanteert de maximaal toegestane tarieven. We verwachten vanaf 2018 een "structurele" afname in aantallen aanvragen van met name reisdocumenten door het effect van de wijziging geldigheidsduur van vijf naar tien jaar (wijziging van 9 maart 2014). Het dieptepunt verwachten we in de jaren 2019- 2023. We zijn net als andere gemeenten momenteel bezig met een goede prognose van het effect hiervan op onze meerjarige begroting.

Leges bereikbaarheid

Toelichting kostendekkendheid
Het betreft de leges voor taxivergunningen, gehandicaptenparkeerkaarten en ontheffingen milieuzone.

• De kosten en opbrengsten voor de taxivergunningen zijn berekend op basis van de nieuwe Taxiverordening 2018.
• De tarieven voor de gehandicaptenparkeerkaarten zijn niet kostendekkend (circa 36%) om de kosten voor de doelgroep laag te houden.
• De doorrekening van de opbrengsten voor de ontheffingen van de milieuzone is gebaseerd op het verwachte aantal vergunningaanvragen (dalende trend).

Leges Beheer openbare ruimte

Leges evenementen

Toelichting kostendekkendheid
Het gaat hier om vergunningen voor buiten- en binnenevenementen. Voor buitenevenementen geldt dat ter stimulering van evenementen in de stad de tarieven op een minder dan kostendekkend niveau zijn vastgesteld. Voor kleine straat- en buurtfeesten is de legesheffing in zijn geheel komen te vervallen toen de vergunningplicht voor deze kleinschalige evenementen is afgeschaft.

Leges vergunningen openbare ruimte

Toelichting kostendekkendheid
Het gaat hier om vergunningen voor onder meer het leggen van kabels en leidingen, aanleg riolering, standplaatsen, verkeersontheffingen en inname openbare grond. Voor deze producten is de totale kostendekkendheid jaarlijks circa 100%. Afhankelijk van het aantal vergunningaanvragen fluctueert de kostendekkendheid jaarlijks licht.

Leges Openbare orde en (wijk)veiligheid

Leges vergunning voetbalwedstrijd

Toelichting kostendekkendheid

De tarieven voor vergunning voetbalwedstrijd worden jaarlijks trendmatig verhoogd.

Leges Horeca

Toelichting kostendekkendheid
In 2019 is er een groei te verwachten van het aantal vergunningaanvragen. Hierdoor moet er een steeds groter beroep worden gedaan op de algemene middelen van de gemeente Utrecht (product is namelijk niet kostendekkend). Om dit te beperken zal er voor 2019 een voorstel komen voor aanpassing van de tarieven. Uitgangspunt daarbij is dat het toenemend aantal vergunningaanvragen en de inzet op dit product geen extra beslag op de algemene middelen legt.

Leges kansspelen

Toelichting kostendekkendheid
De kostendekkendheid van dit product bedraagt 99,6% en is daarmee in overeenstemming met motie 2017-228 (Kostendekkendheid leges maximaal 100 procent).

Leges prostitutie

Toelichting kostendekkendheid
In 2017 is besloten om de leges voor een aanvraag exploitatievergunning seksinrichting of escortbedrijf en van de leges voor een aanvraag wijziging beheerder stapsgewijs te verhogen naar maximale kostendekkendheid in 2020. Voor 2019 is rekening gehouden met deze geleidelijke ophoging.
De kosten en baten voor een eventueel nieuw vergunningstelsel voor registratie van prostitutie is niet opgenomen in de begroting.

Leges Wonen en monumenten

Leges woonruimtezaken

Toelichting kostendekkendheid
Het gaat hier om leges voor onttrekkingen, splitsingen en verklaring bestemming en gebruik. In 2015 heeft de gemeenteraad beleid vastgesteld voor omzetting, woningvorming en woningsplitsing.
De tarieven voor de verklaring bestemming en gebruik zijn niet kostendekkend (32%) om geen drempel op te werpen bij de verstrekking van informatie. De kostendekkendheid van de overige producten binnen deze legesgroep bedraagt 89%. Afhankelijk van het aantal vergunningaanvragen fluctueert de kostendekkendheid jaarlijks licht.

Leges bestemmingsplannen

Leges Archeologie

Toelichting kostendekkendheid
Een deel van de werkzaamheden wordt extern uitgevoerd, voor deze kosten wordt ook BTW berekend, maar er worden geen kosten voor overhead opgevoerd. Conform motie 2016/124 wordt er met ingang van 2017 in vier jaar stapsgewijs toegewerkt naar een tarief dat ten minste de kosten van het in behandeling nemen van de aanvragen voor deze vergunningen dekt.

Leges Omgevingsvergunning

Toelichting kostendekkendheid
Voor de omgevingsvergunning is wettelijk bepaald dat het kostendekkingspercentage niet boven de 100% uit mag komen. Voor 2019 bedraagt de kostendekkendheid 98,3%.
Voor het verschil tussen de lasten en baten zal een onttrekking plaatsvinden aan de egalisatiereserve Bouwleges.Dit is conform het doel van deze egalisatiereserve, namelijk schommelingen in de opbrengsten van de leges en de daarmee samenhangende tarieven als gevolg van een fluctuerende vraag om (bouw)vergunningen op te vangen. De leges tarieven voor de omgevingsvergunningen blijven dan ook voor 2019 ongewijzigd (behoudens de jaarlijkse prijsindexatie).

Begraafplaatsrechten

Toelichting kostendekkendheid
Niet alle kosten die voor het beheer en onderhoud van de begraafplaatsen worden gemaakt mogen op grond van wet- en regelgeving door begraafplaatsrechten worden verhaald. Het totaal van de inkomsten van de begraafrechten dekt 94,6% van de toerekenbare kosten.
Het (landelijke) beeld laat een dalende trend zien in het aantal begravingen. De hoogte van de tarieven voor begravingen is mede van invloed op de keuze die burgers maken. Daarbij komt dat ook de tarieven in omliggende gemeenten meespelen in de keuze voor een begrafenis op een van de Utrechtse begraafplaatsen. Dit beperkt de mogelijkheid om de tarieven te verhogen. Om die reden is gekozen om de tarieven te verhogen met het inflatiecijfer, het aantal eenheden te actualiseren op basis van de gerealiseerde eenheden bij de verantwoording 2017 en af te zien van een verhoging naar kostendekkend niveau. Vanaf 2017 zijn drie nieuwe tarieven toegevoegd. Er kan vanaf 2017 gekozen worden voor het afkopen voor onbepaalde tijd van de kosten van grafonderhoud voor een graf of een kindergraf. Daarnaast wordt de mogelijkheid geboden bij leven een locatie voor een graf te reserveren. Op basis van de hiervoor gerealiseerde contracten in 2017 en 2018 zullen bij de tariefopstelling 2019 inkomsten voor deze tarieven begroot worden.
De kosten en opbrengsten 2019 zijn gebaseerd op de te verwachten tarieven 2019. De begroting zal bij de eerstvolgende mogelijkheid worden aangepast, na de definitieve besluitvorming over de tarieven 2019.

Brug- schut en havengelden

Toelichting kostendekkendheid
De havens in Utrecht maken deel uit van een competitieve markt. Dit vermindert de mogelijkheden om de tarieven van de havengelden te verhogen.
Utrecht heft liggelden van woonschepen die in gemeentewater liggen. Vanaf het belastingjaar 2015 worden de tarieven voor de liggelden van woonschepen in Utrechts water stapsgewijs verhoogd om toe te groeien naar het marktconforme tarief dat Rijkswaterstaat hanteert voor woonboten in haar water in de gemeente. In 2021 is op deze manier de tariefsverhoging afgerond.
De kosten en opbrengsten 2019 zijn gebaseerd op de te verwachten tarieven 2019. De begroting zal bij de eerstvolgende mogelijkheid worden aangepast, na de definitieve besluitvorming over de tarieven 2019.

Marktgelden

Toelichting kostendekkendheid
Indien een deel van voor de openbare dienst bestemde gemeentebezittingen wordt gebruikt voor het houden van markten, kunnen voor het innemen van een standplaats marktgelden worden geheven. De marktgelden worden geheven van degene die de standplaats inneemt en kennen, afhankelijk van de locatie in de stad waar de markt plaats vindt, voor de grootte van de ingenomen standplaats en het al dan niet tijdelijk zijn van de standplaats een apart tarief. De tarieven 2019 worden geïndexeerd (3,2%). De kosten en opbrengsten 2019 zijn gebaseerd op de te verwachten tarieven 2019. De begroting zal bij de eerstvolgende mogelijkheid worden aangepast, na de definitieve besluitvorming over de tarieven 2019.