Het Centraal Planbureau verwacht een daling van het aantal bijstandsuitkeringen in 2019. Het aantal mensen met een bijstandsuitkering zal in 2019 landelijk afnemen met 2,4%.

Deze afname in de bijstand zien we ook terug in Utrecht. Anders dan de landelijke voorspelling is de uitstroom vanwege de AOW- leeftijd in Utrecht lager. Dit komt doordat er relatief weinig 65-plussers zijn in Utrecht. Daarnaast zorgt de groei van de stad ervoor dat ook het aantal huishoudens in de bijstand kan toenemen. Als we uitgaan van de landelijke CPB-prognose, komen we in Utrecht eind 2019 uit op circa 9.900 huishoudens met een bijstandsuitkering. Omdat we de ambitie hebben om meer personen uit de bijstand te laten uitstromen richting werk, verwachten we eind 2019 onder deze prognose te eindigen, met een maximum van 9.800 huishoudens.
In 2019 zetten we bij het verstrekken van de bijstandsuitkeringen in op doorontwikkeling van maatwerk, vereenvoudiging, preventie en handhaving.

Soms leidt strikte toepassing van landelijk vastgestelde kaders tot onwenselijke of onredelijke gevolgen en situaties. Dat willen we voorkomen en daarom intensiveren we waar mogelijk maatwerk. In nauwe samenwerking met interne en externe partners laten we de sociaal maatschappelijke context in de besluitvorming zwaarder meewegen. 

Vereenvoudiging
We zetten daarnaast in op verdere verbetering en vereenvoudiging van de dienstverlening. Dat doen we onder andere door de doorontwikkeling van het nieuwe portaal Edison. Dit nieuwe portaal biedt nieuwe digitale mogelijkheden en toepassingen tijdens het aanvraagproces, voor zowel de inwoner als de uitvoerder en deze worden in 2019 verder uitgebreid. In de paragraaf verbonden partijen gaan we verder in op de coöperatie Wigo4it.

Daarnaast willen we binnen de G4 door middel van een pilot de inkomenszekerheid onder bijstandsgerechtigden die parttime gaan werken vergroten. Inwoners die een bijstandsuitkering ontvangen en parttime (willen) werken ervaren inkomensonzekerheid als zij te maken hebben met veelal complexe inkomstenverrekening. Deze ervaren onzekerheid en bijbehorende stress is een belemmering om te starten met deeltijdwerk, of dit langere tijd door te zetten. Door middel van het creëren van een soort ‘tegenrekening’ willen we de fluctuaties op inkomen, als gevolg van verrekeningen, verminderen. Het doel is om de drempel naar parttime werk voor de bijstandsgerechtigde te verlagen en de verrekening van inkomsten te vereenvoudigen. De resultaten uit deze pilot worden meegenomen in onze lobby-boodschap richting het Rijk.

Het in 2018 gestarte onderzoek Weten wat Werkt zal ons inzicht geven wat de beste manier is om bijstandsgerechtigden te stimuleren (meer) te participeren of werk te vinden. Het wetenschappelijke onderzoek naar wat werkt in de bijstand en hoe regels eenvoudiger kunnen, duurt in totaal 1,5 jaar en loopt tot oktober 2019 door. Voor afloop van het onderzoek wordt in april 2019 samen met de Universiteit Utrecht eerst nog een 2^e tussenrapportage opgesteld met nadere informatie over de voortgang van het onderzoek.

Preventie en handhaving
Op het gebied van handhaving hebben we aandacht voor preventiebeleid. Via het concept Hoogwaardig Handhaven wordt door gerichte communicatie en dienstverlening bevordering van naleving van de regels geïntensiveerd. Het vroegtijdig opsporen van fraude heeft daarom ook onze prioriteit. Dit doen we door inwoners tijdig en goed te informeren over de handhavingsaanpak, de voorwaarden, regelgeving en door betere dienstverlening. We geven een evenwichtige benadering aan alle doelgroepen. In een aantal gerichte thema-onderzoeken handhaving gaan we bij doelgroepen met een verhoogd risico op regelovertreding de naleving van de regels binnen de Participatiewet controleren en de specifieke behoeften aan voorlichting en dienstverlening verbeteren. We zetten in op een verdere versterking van de samenwerking binnen multidisciplinaire projecten, zowel binnen de gemeente, als met diverse externe (landelijke) partijen, maar ook door een efficiëntere inzet van handhavingscapaciteit en inrichting van de controles binnen de organisatie. Daarbij maken we steeds meer gebruik van kennis en toepassingen op het gebied van data-gestuurd handhaven en gedragswetenschappen. Op deze manier worden fraudesignalen vanuit een integrale benadering sneller en effectiever oppakt en wordt erger voorkomen. Bovenstaande ontwikkelingen komen terug in een nieuw handhavingsbeleidsplan dat, na besluitvorming eind 2018, vanaf 1 januari 2019 in gaat.