Gezond samenleven start met oog voor elkaar. Verenigingen, initiatieven en vrijwilligers zijn de drijvende krachten in de stad. We ondersteunen als dat nodig is door goede voorzieningen te bieden en initiatieven te faciliteren. Utrecht is niet alleen een jonge stad; het aantal ouderen stijgt de komende jaren aanzienlijk. We zorgen dat alle inwoners een beroep kunnen doen op de zorg en ondersteuning die ze nodig hebben. Bijvoorbeeld om eenzaamheid terug te dringen en overbelasting van mantelzorgers te voorkomen. We stimuleren kleinschalige initiatieven op buurtniveau, zoals het tien-stratenplan en buurtpastoraat.

Op het gebied van versterken van de sociale basis en maatschappelijke opvang en beschermd wonen zien we nog grote uitdagingen. We gaan door met de sociaal makelaars en buurteams voor welzijn, zorg en ondersteuning. We willen de beweging naar zorg dichtbij, in de buurt, nog steviger inzetten. Om zo goed mogelijk te voldoen aan de vraag en behoefte van inwoners en om professionals
de ruimte te geven te doen wat nodig is.

Vanaf 2019 is stichting Dock de nieuwe sociaal makelaar in Utrecht. Zij heeft een belangrijke rol als smeerolie in de sociale basis door te ondersteunen wat mensen met en voor elkaar doen. Zij is goed op de hoogte van wat er speelt, ondersteunt bewonersinitiatieven waar nodig en organiseert het sociaal beheer op buurtcentra zodat iedereen zich welkom voelt. Op speeltuinen waar nog geen gebruik is gemaakt van het recht op verzelfstandiging draagt de sociaal makelaar zorg voor een veilig, toegankelijk en pedagogisch (Vreedzaam) speelklimaat en ondersteunt zij buurtinitiatieven die willen verzelfstandigen.

Utrecht heeft een enorm potentieel aan vrijwilligers. Die zijn van onschatbare waarde voor de Utrechtse samenleving. Zij dragen bij aan de kwaliteit van de stad op veel terreinen, zoals sport, cultuur, zorg en welzijn. Wij streven ernaar dat het vrijwilligersbestand wordt vergroot en versterken de vrijwillige inzet door bewonersgroepen en initiatieven te ondersteunen en deskundigheid te vergroten.

We streven naar accommodaties die maximaal ondersteunend zijn aan initiatieven en qua openheid, sfeer, en functionaliteit aansluiten bij wat bewoners willen. De accommodaties zijn geen doel op zich maar een middel om ontmoeting en actief burgerschap en hulpverlening te faciliteren.
De buurtcentra bieden op diverse locaties een 'huiskamer voor de buurt'. Dit zijn laagdrempelige ontmoetingsplaatsen voor groepen die in meer of mindere mate in een kwetsbare positie verkeren. Door deze ontmoetingen ontstaan nieuwe netwerkverbanden en mogelijkheden tot dagbesteding, waardoor bewoners gefaciliteerd worden in het voorkomen van isolement.
In het kader van de evaluatie welzijnsaccommodaties zoals beschreven in commissiebrief (kenmerk 16.509081) komen wij in 2019 terug op het behalen van de bezettingsgraad, tevredenheid over het gebruik en het tarieven/verhuurbeleid.

Het is de normaalste zaak van de wereld dat iedereen kan meedoen, zowel in fysiek als sociaal opzicht. En dat de stad en haar voorzieningen voor iedereen toegankelijk zijn en dat alle Utrechters gelijkwaardig worden bejegend. In de praktijk blijken sommige Utrechters echter letterlijk en figuurlijk tegen drempels aan te lopen als ze willen meedoen. Die drempels willen we wegnemen en we werken aan betere fysieke en sociale toegankelijkheid voor iedereen.

Juist in een stad met zoveel rijkdom aan diversiteit en culturen als Utrecht is het belangrijk dat Utrechters elkaar blijven zien en ontmoeten. Om te ervaren dat er meer is dat je verbindt dan onderscheidt van elkaar. We staan voor de vrijheid om te zijn wie je bent en zelf je partner of gender te kiezen. Daarom onderschrijven we de principes uit het Regenboogakkoord en we willen dat discriminatie afneemt.

Taal is een basisvoorwaarde om mee te kunnen doen. Digitale vaardigheden zijn tegenwoordig bijna net zo belangrijk. We willen bereiken dat meer mensen taalles of computerles volgen. Ook willen we een groter aantal vrijwillige docenten en taalmaatjes aanboren.

Het aanbod dagondersteuning en sociale prestatie stelt oudere Utrechters en Utrechters met een beperking in staat om laagdrempelig in hun buurt mee te doen aan activiteiten. Hiermee krijgen zij de kans om op een zinvolle manier mee te doen en kan de vraag naar zwaardere zorg en begeleiding beperkt blijven of voorkomen worden. Ook in 2019 spannen wij ons in om in alle wijken een gevarieerd aanbod te realiseren passend bij de diverse doelgroepen. Er zijn zo meer mogelijkheden om elkaar te ontmoeten en dat draagt bij aan het terugdringen van sociale eenzaamheid.
Inwoners die aangewezen zijn op intensievere vormen van ondersteuning bieden wij net als voorgaande jaren de mogelijkheid om deel te nemen aan dagbegeleiding of arbeidsmatige activering.

Eenzaamheid is en blijft een belangrijk thema in de stad, zeker in het licht van langer zelfstandig thuis wonen is de aanpak van eenzaamheid belangrijker dan ooit. Wij zetten in op het terugdringen van de eenzaamheid, waarbij wij onderscheid maken tussen sociale eenzaamheid en emotionele eenzaamheid.

Het netwerk van buurtteams in de stad maakt dat ondersteuning en zorg voor iedere Utrechter dichtbij en toegankelijk zijn. De buurtteams werken effectief en slagvaardig. In 2019 willen we de samenwerking tussen de buurtteams, de aanvullende zorg en sociale basis verder verstevigen. Zo maken wij het team in de buurt groter dan het buurtteam en stimuleren we bewoners om actief mee te doen in hun buurt.

Wij zetten verder in op een betere verbinding van de formele zorg met de informele zorg, en zorgen ervoor dat de informele zorg op wijk- en buurtniveau verder wordt versterkt, zodat meer vrijwilligers en actieve bewoners zich kunnen inzetten bij de onderlinge hulp en ondersteuning. Het aantal vrijwilligers dat zich inzet om mantelzorgers te helpen wordt vergroot, met een accent op intensieve mantelzorg voor mensen met dementie of niet-aangeboren-hersenletsel. Daarbij komen er meer mogelijkheden voor respijtzorg, zowel overdag als in de vorm van 24-uurs-verblijf.

Een belangrijke ambitie is dat Utrechtse organisaties die mensen ondersteunen en begeleiden, steeds meer aandacht hebben voor het activeren van Utrechters. Het hebben van een zinvolle dagbesteding stimuleert het oplossend vermogen en de zelfregie van cliënten. Het draagt dan ook bij aan ons streven om ‘de beweging naar voren’, ofwel het ‘ont-‘zorgen te realiseren.

De opgave waar we het komend jaar voor staan is het ontwikkelen van een stabiel, flexibel, betaalbaar, passend en betrouwbaar vervoerssysteem voor verschillende doelgroepen waarbij oog is voor innovatie en duurzaamheid/milieu. Hierbij onderzoeken wij of bestaande vervoersoplossingen zoals het openbaar vervoer gestimuleerd kunnen worden en of er nieuwe vervoersoplossingen zijn die nog beter aansluiten bij de wensen en behoeften van de cliënt. Ook gericht op laagdrempelig, kleinschalig vervoer in de wijk.

Wij gaan er vanuit dat met deze inzet het percentage mensen dat weinig tot geen problemen ervaart met meedoen wordt verhoogd en dan met name onder de inwoners met een beperking.

Inwoners met een laag- tot middeninkomen en hoge zorgkosten als gevolg van een chronische ziekte of beperking, komen in aanmerking voor een tegemoetkoming.

Inwoners die ondersteuning nodig hebben die het buurtteam of het sociaal netwerk niet kan bieden, krijgen specialistische zorg op maat zo lang als nodig is. Hierbij is het streven om vanuit een samenwerking tussen professionals onderling, en tussen de professionals en de informele zorg en het sociaal netwerk in de buurt, inwoners met een ondersteuningsvraag zich beter kunnen redden. Wij streven er naar dat het percentage Utrechters dat zich beter kan redden op hetzelfde niveau blijft en niet daalt. Het feit dat mensen met een beperking langer of zo zelfstandig mogelijk, thuis blijven wonen betekent een grote uitdaging om ervoor te zorgen dat mensen met de zorg en ondersteuning ervaren dat zij zich ook beter kunnen redden.

Utrecht is nu nog centrumgemeente voor de maatschappelijke opvang en beschermd wonen. Dit gaat in de nabije toekomst veranderen. Maatschappelijke opvang en beschermd wonen wordt dan een taak voor elke gemeente afzonderlijk. Met de regiogemeenten, de samenwerkingspartners en cliëntvertegenwoordigers is in het kader van deze verandering de Regionale koers Maatschappelijke opvang en beschermd wonen uitgewerkt en zijn drie belangrijke veranderingen geformuleerd:

• Meer begeleiding thuis: We willen dat mensen zoveel mogelijk ‘zelfstandig wonen met begeleiding’, in plaats van ‘wonen in een instelling’. Er zijn dus zijn meer begeleiders thuis nodig.
• Inzetten op voorkomen en herstel: er zijn meer professionals in de wijk. Daardoor kunnen we problemen eerder zien en aanpakken.
• Taken en budget van de gemeente Utrecht gaan naar de U16-gemeenten. Elke gemeente is verantwoordelijk voor de hulp.

In 2017 is de visie Toekomst van de daklozenopvang gepresenteerd. Uitgangspunt is dat iedereen die in de stad of de regio Utrecht woont een dak boven het hoofd heeft en een normaal leven kan leiden. Dat houdt in dat inwoners een woning, werk en sociale contacten in hun eigen wijk hebben. Door problemen tijdig te signaleren, willen we voorkomen dat mensen dakloos raken. Als iemand toch dakloos raakt, bieden we snel tijdelijke opvang met hulpverlening, met als inzet dat hij of zij weer zo snel mogelijk een ‘gewoon’ dak boven het hoofd heeft. Daarbij is er aandacht voor de verschillen tussen mensen: wat iemand kan en wil staat voorop. En we hebben oog voor de omgeving: we willen een prettige wijk voor iedereen. Als iemand die dakloos is geweest weer een woonplek heeft, zorgen we voor begeleiding zodat de kans op terugval in dakloosheid kleiner wordt. In 2019 gaan we verder met het uitwerken van deze visie in de praktijk.
Voor inwoners met een psychische kwetsbaarheid realiseren wij integrale, wijkgerichte specialistische geestelijke gezondheidszorg gebaseerd op de ervaringen van de proeftuinen EPA-GGZ in de Wijk in Overvecht en Lunetten. Speerpunten in deze vernieuwing zijn, versterking van de eigen regie van de cliënt de inzet van ervaringsdeskundigen en het intensiever inschakelen van diens sociale netwerk.
In de ondersteuning, opvang en zorg van mensen met verward gedrag staat de leefwereld en de ervaringen van de persoon en hun familieleden centraal. Dit betekent: inzetten op voorkomen en herstel, in de buurt, dicht bij de inwoner met ondersteuning op maat. Een inclusieve en veilige leefomgeving is het fundament van de aanpak voor personen met verward gedrag. Cliëntregie staat hierin centraal.

De aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling heeft als doel het structureel borgen van de veiligheid, het voorkomen van intergenerationele overdracht en adequate en laagdrempelige hulp bij de gevolgen van alle vormen van huiselijk geweld en kindersmishandeling. Uitgaande van de eigen kracht van mensen, ‘één huishouden, één plan, één regisseur’ en meer aandacht voor vroeg-signalering en hulp dichtbij, met altijd de veiligheid voorop.